Literatura beltza eta errelatoa batera datoz Edorta Jimenezen lan berrian

Ez du gehiago entzun behar izan ezizenaren bidez beraren izena zikintzen hasiak direla jakiteko. Ezizena duen orok ezizana du?

Camboya ertzain jubilatua Arkauten ikasle izan zuen Gaztelurekin urtebetetzea ospatzen ari da. Bien urtebetetzea, biak egun berean jaioak baitira, bost urteko tartearekin; abuztuaren 6an, 1945ean Hiroshiman bonba jaurti zuten horrexetan hain zuen. Ospakizuna itsasoan egitea deliberatu dute, Camboya-ren Amets Bi ontzian, hegaluzeak arrantzatzen dituzten artean. Horretan ari direla, haien Buru ohiaren, Nagusiren, txaleta zaintzeko zeuden hiru txakurren desagerketa ikertzeko laguntza eskatuko diote ertzain jubilatuari, zenbait urte lehenago Bizkaia aldean izan zen zakur-borroka apustuen kasua argitu zuenez gero.

Txakurren kasuan sakondu ahala, mamu zaharrak agertuko zazkio Camboya-ri; garai latzetan hartutako erabakien pisuak habia egingo du ertzain zaharraren gogoan. Tostartekoen kontrako jazarraldiak, terrorismoaz akusaturikoen kontrako torturak; pisu batean zeraren militante baten heriotzarekin amaituko den segada; pilota-kolpe batez akabatutako gaztea; egindako estolda-lanek oraina hankaz gora jartzera etorriko dira. Edorta Jimenezen eleberri beltz honetan protagonista ezberdinen istorioak txirikordatzen joango dira, eta haiekin batera tortura, ustelkeria, biolentzia, sexua, erruduntasuna eta maitasuna, azkenean haien iragana eta patua guztiz nahastu arte.

Euskarazko idazle oparo eta ausartenetakoa da Edorta Jimenez. Poesia, eleberriak, narrazio liburuak, kronikak, saiakerak, biografiak, haur literatura edota memoria erotikoak argitaratu izan ditu 1985az geroztik, ia etenik gabe, euskal literatura garaikideak eman duen idazle emankorrenetakoa bihurtzeraino (Gari Berasaluze).

Edorta Jimenez bere nobelek bilakatu dute gure idazle preziatuenetariko bat. Alabaina, aspaldi honetan atzenduxeak baditu ere, poesian eta kontakizun laburretan ere egin du lanik aski. Nik —agian ez zait horregatik haserretuko— neurri txikian egindako prosa lanak maite dizkiot bereziki. Halaber, kresal usaineko idatziek eman badiote ere mundakarrari merezi duen itzala, Bilbo hurbilaren itzalpeko kale giroa hark bezala islatzen duenik literaturgile guti dugu gure artean (Aingeru Epaltza).

Edorta Jimenezen lanek genero-literaturaren indarra agertzera erakusten badute ere, idazlea saiatzen da generoetatik urruntzen, eta pertsonaiak baino gehiago giroak osatzen eta gaiari berebiziko indarra ematen (Jon Kortazar).

Edorta Jimenez Ormaetxea Mundakan jaio zen, 1953an. Elektronika arloko LH ikasketak eta Irakasle Eskolakoak egin zituen, Euskal Filologia adarrean. Hainbat lanbidetan ibilia da: marinel, irakasle, telebista- eta zinema-gidoilari, itzultzaile eta kazetari. Idazten aspaldi hasi zen eta literaturari erabat emana dauka bere jarduna eta euskal literatura garaikidearen idazlerik oparoenetakoa dugu. Hogeita hamarretik gora liburu argitaratu ditu eta genero guztiak jorratu ditu: haur eta gazte literatura (George L. Steer. Gernikan izan zen kazetaria), kronika (Europako mugetan barrena), saiakera (Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan), ipuingintza (Laudanoa eta sutautsa), eleberrigintza (Piztien itsasoa trilogia, Stock 13) eta poesia (Haragizko amoreak), azken hau Omar Nabarro heteronimoarekin.

Hainbat hizkuntzetara itzuli izan dira Jimenezen obrak. Gaztelaniara ez ezik italierara (La voce delle balene, L'ultimo fucile) eta alemanierara (Der Lähm der Grillen). Gaztelaniara egindako itzulpenen artean aipagarria da Argentinan argitaratu zen El año del tifus, azken mende erdian bederen, euskaratik gaztelerara bertan itzuli eta bertako espainolez argitaratu den lehen liburua.