Nafarroako lurraldea, Estatu independentea zen garaian, bere administrazio eta defentsarako gaztelu edo herrien inguruetan zabaltzen ziren tenentzietan antolatzen zen. Gipuzkoa sortzeko, Gaztelak Aizorrotz, Ipuzkoa eta San Sebastián de Hernani itsasaldeko hiru tenentziak bateratu zituen, mendebaldeko Nafarroa okupatu ondoren (1200). Tenentzia historiko hauek probintziako armarrian agertzen diren oraindik ere, hiru haginek irudikatuta. San Sebastián de Hernani Oria eta Bidasoa ibaien artean zabaltzen zen, itsasoa eta mendiaren artean. Ikus-entzunezko dokumentu honek bere historia azaltzen du, Erdi Aroko Historian katedradun emeritoa den José Luis Orella Unzueren eskutik.